Mgr. dr. Jan Hendriks, bisschop van het bisdom Haarlem-Amsterdam
Prof. dr. Rudi te Velde, bijzonder hoogleraar filosofie van Thomas van Aquino aan de faculteit katholieke theologie van de universiteit van Tilburg, namens de Stichting Thomas More.
Mgr. drs. Rob Mutsaerts, hulpbisschop van het bisdom Den Bosch
Prof. dr. Carlo Beenakker, hoogleraar theoretische natuurkunde aan de Universiteit Leiden
Niko Schonebaum
Jan-Willem van Ittersum
Wessel Smit
Mahatma Martinus
Elia Oor
Ramy Ktllama
José Reis Garcia Gomes
Gerben Schonebaum
Ludens Quaerens is een instituut voor intellectuele ontwikkeling in een katholieke geest.
Allereerst de uitspraak: Luudens Kweerens. Dat is Latijn voor ‘Spelend’ ‘Zoekend/Vragend’.
De naam wil uitdrukken wat de essentie is van het onderwijs van LQ: Samen vreugde beleven aan het zoeken naar antwoorden op de grote vragen.
De naam is ook niet zonder reden in het Latijn. Het Latijn is bij uitstek de taal van de christelijke intellectuele traditie, het is de taal van Augustinus en van Thomas. De Latijnse naam drukt uit dat we leerling en schakel willen zijn van die traditie.
Daarnaast is het Latijn voor bijna allemaal een vreemde, lastige, mysterieuze taal. Het is een taal waar je pas in thuis raakt als je er moeite voor doet. Ook dat drukt iets belangrijks uit: voor de meeste van ons is de christelijke intellectuele traditie onbekend en onvertrouwd terrein. Om er thuis te raken kost moeite.
De missie van Ludens Quaerens is om mensen te helpen bij de vorming en ontwikkeling van hun intellect in een katholieke geest. Anders gezegd: om mensen te helpen hun verstand zo te vormen dat het de ontmoeting met en de liefde voor Christus niet in de weg zit maar juist bevordert. Anders gezegd: om mensen te helpen thuis te geraken in de christelijke intellectuele traditie.
Het christelijke geloof is een redelijk geloof. God is niet onredelijk, Jezus Christus is niet onredelijk. Dat geldt ook voor de mens: hij is een redelijk wezen, heeft een rede, ook wel verstand, intellect of denkvermogen genoemd. Dat intellect kan allerlei vormen aannemen waardoor het meer of minder geschikt is voor verschillende intellectuele werkzaamheden. Het intellect van een wiskundige is gevormd om soepel en accuraat om te gaan met wiskundige problemen, maar kan misschien weinig met een diepzinnige roman.
De vorm en ontwikkeling van het intellect heeft invloed op de mate waarin iemand in staat is om Christus te ontmoeten en van Hem te houden. Bijvoorbeeld, als je verstand zo gevormd is dat het de mogelijkheid dat iemand uit de doden verrijst resoluut afwijst, dan zal het voor jou moeilijker zijn om Christus te ontmoeten. Bijvoorbeeld, als jouw verstand zo gevormd is dat het reeds vermoedt dat er meer is in de werkelijkheid dan dode atomen, dan kun jij makkelijker inzien wat de christelijke traditie leert over de rol van de liefde in het leven van de mens.
Het doel is niet om catechese te geven, hoewel er zeker overlap is tussen het doel van Ludens Quaerens en het doel van de catechese. Wat is het verschil? Het doel van de catechese is om de inhoud van het geloof over te dragen aan de catechumenen. Het doel van Ludens Quaerens is om mensen te helpen het intellect te vormen in een katholieke geest. De vorm van het intellect is meer dan de som van de gedachten en overtuigingen die het heeft, zoals de heilige John Henry Newman goed uitlegt in zijn Idea of a University.
Er waren eens twee wiskundeleraren. De één had als taak om zijn klas de stof voor het eindexamen bij te brengen. Hij gebruikte één boek, waarin slechts die stof stond en waarin oefenopgaven stonden die zo veel mogelijk leken op de echte examenopgaven. De ander had als taak om zijn klas vertrouwd te maken met het wiskundige denken. Hij gebruikte verschillende boeken, en ook niet elk jaar hetzelfde boek. Hij koos boeken uit van grote wiskundigen, voorbeelden van wiskundig denken. Hij trachtte de vreugde van de wiskunde door te geven aan zijn leerlingen. Dat moest ook wel, want zijn lessen waren niet gericht op een duidelijk einddoel zoals een examen is, dus als het niet uit vreugde en nieuwsgierigheid was zou er geen drijfveer over blijven. En welke leerlingen scoorden uiteindelijk het best op hun examens? Degenen die van beide docenten les hadden gehad.
Het doel is niet om de theologie vooruit te helpen. Wat is het verschil? De theologie is een wetenschap in de klassieke zin van het woord. Wetenschappen bestaan niet op zichzelf, maar in mensen of gemeenschappen van mensen. Vooruitgang van een wetenschap betekent uitbreiding van wetenschappelijke kennis over het onderwerp van de wetenschap. Uitbreiding niet in de zin dat meer mensen hetzelfde weten, maar dat er in totaal meer wordt geweten over het onderwerp. Vooruitgang van de wetenschap kijkt dus slechts naar mensen in de zin dat mensen de noodzakelijke dragers zijn van wetenschap. Ludens Quaerens heeft niet als doel de theologie vooruit te helpen, maar om mensen vooruit te helpen, namelijk in de zin die hierboven wordt beschreven.
Er waren eens twee ingenieurs die beide bruggen ontwierpen. De één omdat hij zo gefascineerd was door de civiele techniek en graag wilde dat de mensheid daar meer kennis over zou vergaren, de ander omdat hij het zijn medemens gunde om over bergen en dalen te kunnen lopen of rijden.
De missie van Ludens Quaerens is niet om mensen te helpen in alle aspecten van het christelijk leven, maar slechts in één bescheiden hoewel belangrijk aspect: de vorming van het verstand. Het is belangrijk om op te merken dat het instituut dus uit zichzelf reeds erkent dat het voor mensen niet voldoende is om zich slechts toe te leggen op de vorming van het verstand.
In beginsel wil Ludens Quaerens iedereen helpen die bereid en in staat is zijn verstand te laten vormen door dit instituut en op de wijze van dit instituut. Normaal gesproken zullen dit drie soorten mensen zijn: scholieren, studenten en mensen die hun studententijd al achter zich hebben liggen maar nog een sterk verlangen hebben om hun verstand te vormen.
Het is mogelijk dat de doelgroep ook verdeeld zal worden op basis van vertrouwdheid met de christelijke intellectuele traditie, zodat er bijvoorbeeld cursussen komen voor mensen die voor het eerst kennis maken met die traditie en cursussen voor mensen die er al meer in thuis zijn.
Het onderwijs van Ludens Quaerens wordt gegeven door docenten die de volgende eigenschappen bezitten: (a) Trouw, vroom en biddend christen, (b) goed begrip van en liefde voor de eigen missie van het instituut, (c) thuis in de christelijke intellectuele traditie, (d) pedagogisch en didactisch bekwaam.
Ludens Quaerens is een instituut voor de intellectuele vorming in een katholieke geest. Aan het begin en het eind van lessen wordt er een gebed uitgesproken, waarbij deelnemers zich kunnen aansluiten of niet. Als er een studiereis wordt georganiseerd dan wordt ervoor gezorgd dat er gelegenheid is om de Heilige Mis bij te wonen. Er wordt altijd getracht een sfeer van vriendschap en vertrouwen te creëren. Deze zaken behoren wellicht niet tot het eigenlijke afgebakende doel van het instituut, maar behoren wel bij de vanzelfsprekende en essentiële ingrediënten van alles wat een katholieke geest ademt.
Er was eens een zeilschool die als doel had om mensen te leren zeilen. Tijdens zeilkampen kregen de deelnemers drie keer per dag te eten en probeerden de instructeurs altijd vrolijk te zijn.
Ja, in bijna elke zin van het woord. Nee, in de zin dat het instituut niet alleen voor christenen is, maar ook voor niet-christenen die zich door het instituut willen laten helpen bij hun intellectuele ontwikkeling.
Het is een katholiek instituut in de zin dat het de leer en het leergezag van de katholieke kerk ten volle aanvaardt en in de zin zoals in de missie beschreven: om mensen te helpen bij de vorming en ontwikkeling van hun intellect in een katholieke geest.
Het is een algemeen christelijk instituut in de zin zoals in de missie beschreven: om mensen te helpen hun verstand zo te vormen dat het de ontmoeting met en de liefde voor Christus niet in de weg zit maar juist bevordert.
Het is ook een algemeen christelijk instituut in de zin dat de docenten zonder uitzondering christenen zijn, maar niet noodzakelijkerwijs katholiek, ook al zijn het natuurlijk allemaal docenten die willen lesgeven voor een instituut dat de leer en het leergezag van de katholieke kerk ten volle aanvaardt.
Het is ook een algemeen christelijk instituut in de zin dat het zich in het onderwijs niet noodzakelijk zal beperken tot het bespreken of behandelen van teksten die ontstaan zijn binnen de katholieke kerk. Het criterium voor het selecteren van te behandelen teksten is altijd eerst de mate waarin een tekst behulpzaam kan zijn bij het nastreven van het eigen doel van dit instituut.
Ludens Quaerens is geen initiatief van de hiërarchie van de Katholieke Kerk.
Onze-Lieve-Vrouw Zetel van de Wijsheid, de heilige Paulus, de heilige Johannes apostel, de heilige Augustinus, de heilige Thomas van Aquino, de andere heilige kerkleraren en de heilige John Henry Newman.
De werken van Thomas van Aquino, vooral zijn Summa Theologiae.
De werken van John Henry Newman, vooral zijn ‘the idea of a university’.
De werken van Joseph Ratzinger, vooral zijn Regensburger rede.
Ludens Quaerens is in januari 2020 opgericht door een vijftal mensen: Niko Schonebaum, Pauline Buirma, Jan-Willem van Ittersum, Maurits Potappel en Gerben Schonebaum.
Het is organisch gegroeid uit een levendige studiekring genaamd Belezen naar Rome. Die kring begon met een handvol mensen die zich samen wilden verdiepen in de christelijke intellectuele traditie. Toen Ludens Quaerens eruit voortvloeide was de studiekring uitgegroeid tot een groep van twintig mensen die elke drie weken een avond bij elkaar kwamen en elk jaar een week samen op studiereis gingen.
Het is bovendien ingegeven door de vele aansporingen vanuit gezaghebbende figuren in de christelijke intellectuele wereld zoals paus Benedictus XVI en bisschop Robert Barron. Zij benadrukken vaak dat het belangrijk is dat de christenen zich inzetten voor een hereniging van het geloof en de rede.
